Poczucie własnej wartości u dzieci i młodzieży. Jak mogą wspierać rodzice?

Poczucie własnej wartości buduje się przez całe życie poprzez doświadczenia i relacje z innymi.

Czym jest poczucie własnej wartości?

Poczucie własnej wartości jest tym, co dana osoba myśli o sobie i obejmuje dwa aspekty: z jednej strony aspekt opisowy (jak dana osoba opisuje siebie), czyli koncepcję siebie, a z drugiej strony aspekt ewaluacyjny (jak dana osoba ocenia siebie), czyli samoocenę. W praktyce oba aspekty są nierozróżnialne, dlatego termin poczucie własnej wartości odnosi się do obu lub jest używany zamiennie. Jest to uporządkowany zestaw wyobrażeń, uczuć i przekonań, które jednostka ma na swój temat, a które powstają w wyniku doświadczeń i relacji z innymi. Na pewno dana osoba musi dowiedzieć się jak zapomnieć o przeszłości i pójść na przód. Jest to rzeczywistość skonsolidowana i zorganizowana, początkowo globalna, a z wiekiem stopniowo wielowymiarowa, która w decydujący sposób wpływa na zachowanie.

Między wysoką a niską samooceną

Osoby o wysokim poczuciu własnej wartości częściej nie tylko dobrze się czują we własnej skórze, ale także wiedzą, co robią dobrze, a co źle; odwrotnie jest w przypadku osób o niskiej samoocenie. Znajduje to również odzwierciedlenie w umiejętności komunikowania się z innymi, dzielenia się i uczestniczenia w działaniach, stawiania czoła wyzwaniom, empatii, samodzielności, kreatywności, czerpania radości z osiągnięć, asertywności i odpowiedzialności.

W jaki sposób można wspierać, promować lub poprawiać poczucie własnej wartości u dzieci?

Poniższa lista możliwości odnosi się głównie do kontekstu rodzinnego, choć można ją zastosować w niektórych sytuacjach szkolnych.

1. Akceptuj dziecko takim, jakie jest, z jego zaletami i wadami, wiedz, co robi dobrze, miej pod ręką listę jego zalet i nie wahaj się mu o nich przypominać, także w obecności innych.

2. Zaoferuj dziecku pozytywne wsparcie: słowami, gestami lub emocjonalnie.

3. Poświęć dziecku czas, tylko dla niego, poświęć mu wyłączną uwagę, nie dając lekcji ani nie korygując jego działań, rozmawiając z nim w pozytywny sposób.

4. Doceniaj jego wysiłki.

5. Akceptuj jego upodobania i zainteresowania.

6. Uznaj jego zdolność do myślenia i proponowania rozwiązań problemów, starając się nie ingerować w jego rozumowanie.